Katkıda bulunduğu maddeler
Kelâm İlminin Teşekkülü I. Kelâmın DoğasıArapça’da “biriyle konuşma/tartışma” ve “bir şey hakkında konuşma/tartışma” anlamında kelleme veya tekellemenin ifade ettiği tartışma tekniğinden hareketle bu adı alan kelâm, dinin ...
Amr b. Ubeyd Mutezile’nin kurucularından olan Amr b. Ubeyd, Vasıl b. Ata’nın (ö. 131/749) ölümünden sonra uzun bir süre Mutezilî düşüncenin sürekliliğini sağlamaya çalışmıştır...
Bişr b. Mu‘temir Bişr b. el-Mu’temir’in Mu‘tezile kelamına yaptığı en önemli katkı, tevlîd teorisidir. Tevlîd, esas itibariyle “birtakım fiillerin ikincil fiilleri doğurması” anlamına gelmektedir...
Ca‘d b. Dirhem Tâbiîn neslinden ve ilâhî sıfatlar konusunda ilk tartışmada bulunan kelâmcılardan biri olan Ca‘d b. Dirhem, kelâmcılar üzerinde etkili olarak genel olarak kelâmın özel olarak da Mu‘tezile kelâmının teşekkül sürecini hızlandırmıştır...
Cehm b. Safvân Erken dönem kelâm âlimlerinden olan Cehm b. Safvân ilahî sıfatlar, tevil, insan fiilleri gibi meselelerle ilgilenmiştir. Cehm b. Safvân, Tanrı ile âlem arasındaki mutlak ayrılık düşüncesinden hareketle Tanrı’ya yaratılanların nitelendiği hiçbir sıfatın verilemeyeceğini düşünmektedir...
Vâsıl b. Ata Mu‘tezile’nin kurucusu olan Vâsıl b. Ata, Mu‘tezile kelâmcıları arasında “Bir şeye ilişkin bilginin nasıl elde edileceği” sorusuna ilişkin ilk müstakil eseri vermiştir...
Muammer b. Abbâd Basra Mu’tezilesi’nin önde gelen kelamcılarından biri olan Muammer b. Abbâd, eğitimini Basra’da tamamlamıştır. Özellikle mana teorisi ve gayr-i cismanî nefs/rûh görüşü ile Mu‘tezile kelamcılarından ayrılmıştır...
Abbad b. Süleyman Basra Mu‘tezilesi’nin önde gelen kelâmcılarından olan Abbad b. Süleyman'da öne çıkan hususların başında Tanrı hakkında kullanılan isim ve sıfatların nasıl anlaşılması gerektiği ve bu isim ve sıfatlardan hangilerinin ezelde sabit olduğu soruları gelmektedir...
Gaylân ed-Dımaşkî Kaderiyye’nin ilk temsilcilerinden ve tabiîn dönemi âlimlerinden olan Gaylân ed-Dımaşkî, Kaderiyye’nin Mabed el-Cüheni’den sonraki temsilcilerinden biri olmakla birlikte kaynaklarda Gaylan’ın Mürcieye nisbet edildiğini de görülür...
Dırâr b. Amr Mu‘tezile’nin ilk sistematik düşünürlerinden önce kelam faaliyeti Dırar b. Amr tarafından yürütülmekteydi. Dırar’ın görüşleri Ebü’l-Hüzeyl ve Nazzâm gibi Mutezile’nin altıncı tabakası kelamcılarının varlık araştırmasına ilişkin görüşlerini oluştururken önemli ölçüde etkili oldu...
Ma‘bed el-Cühenî Tabiîn dönemi âlimi ve Kaderiyye ekolünün ilk temsilcisi olan Ma‘bed el-Cühenî kader konusunda ilk söz söyleyen isimlerden biridir...
Nazzâm Basra Mu‘tezilesi’nin önde gelen kelâmcılarından olan Nazzâm, Ebü’l-Hüzeyl tarafından geliştirilen cevher-araz teorisine kelâm geleneğindeki en büyük karşı çıkışı sergilemiştir...
Ebü’l-Hüzeyl el-Allâf Basra Mu‘tezilesi’nin kurucusu olan Ebü’l-Hüzeyl, bir fiil olarak bilginin kökenine ilişkin yaptığı soruşturma neticesinde, bilginin zarûrî ve ihtiyârî/iktisâbî şeklinde iki türüne ulaşmıştır...
Hişâm b. Hakem el-Vâsıtî Hişâm b. el-Hakem’e göre Tanrı, var olduğu için var olanların bütün niteliklerine sahip olmalıdır. Buradan hareketle o, Tanrı’ya varlıkların bütün niteliklerini atfetmiştir.
