Mahmud Celâleddîn

(ö. 1245/1829)
Osmanlı hattatı
- A +

Hayatı

Doğum tarihi bilinmemekle beraber hayatı hakkındaki bilgi de kısıtlıdır. Babası Eyüp Nişancası’ndaki Şeyh Murad-ı Buhârî tekkesi hülefâsından Şeyh Mehmed Efendi’dir. Muhtelemelen çocukluğunda pederi ile Dağıstan’dan İstanbul’a göç etmiştir. Talebesi Esma İbret Hanım ile evlendirilmiş (İnal, 1955, s. 184), Sultan Abdulmecid’den himâye görmüştür.

Hat Tarihindeki Yeri ve Özgün Katkıları

Mustafa Râkım’ın yazı tavrının hâkim olduğu bir dönemde Mahmud Celâleddîn bağlı olduğu eski üslûbun icrasında ısrar etti ve kudretli bir yazı tavrı ortaya koydu. Devrinde ve sonrasında tarzının farklılığından ötürü devamlı surette Râkım Efendi ile karşılaştırıldı. Esasında Mahmud Celâleddîn yeni bir ekol değil, Hafız Osman yolunun devamıdır. Güçlü ve o kadar farklı tarz sahibi bir sanatkârın etrafından ayrılması örneğidir. Bir taraftan da eski üslup Râkım’ın ağabeyi İsmail Zühdî ve Celâleddîn ile yüksek derecede tamamlanmıştır. Talebesi Tâhir Efendi de Celâleddîn tavrının güçlü bir temsilcisi olarak çok değerli ve yüksek eserler vermiştir.

Bilinen iki mushafı ile birçok cüz, hadis, dua mecmuası ile sayısız kıt’a, murakka ve levha ile hilye-i nebiler yazmıştır. Türkiye ve dünyada birçok müze, kütüphane ve koleksiyonlar onun eserleriyle doludur. Celi sülüs ile yazdığı Eyübsultân Mihrişâh Vâlide türbesi içindeki kitâbesi çok önemlidir. 

Öne Çıkan Eserleri

  • Celi Sülüs İstif: TSMK GY, nr. 491.
  • Nesih Amme Cüzü: İÜA, nr.1672.
  • Sülüs-Nesih Kıt’a: TSMK GY, nr. 147.
  • Sülüs-Nesih Kıt’a: TSMK EH, nr. 2684.
  • Sülüs-Nesih Kıt’a: TSMK GY, nr. 268.
  • Ali Alparslan, Osmanlı Hat Sanatı Tarihi, YKY, İstanbul 1999. 
  • Muhittin Serin, Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, Kubbealtı, İstanbul 2004.
  • M. Uğur Derman, “Mahmud Celaleddin”, DİA, c. 27 (2003), s. 359.
  • Ömer Nuh Kasım, Fennü’l-Hattu’l-Arabî fi’l-’Ahdi’l-Osmânî, Kuveyt 2015.
  • İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar, İstanbul Maarif Basımevi, İstanbul 1955.

Atıf Bilgisi

Mahmud Celâleddîn. İslam Düşünce Atlası, https://islamdusunceatlasi.org/mahmud-celaleddin/483