Mîr Seyyid Ali Musavvir

Hayatı

Sâdıkî Bey Kitabdâr’ın Mecmaü’l-Havâs (1590-1602) adlı eserinde XVI. yüzyıl ünlü Safevî nakkaşlarından Mîr Musavvir’in oğlu olarak tanıtılır. Mîr Seyyid Ali’nin sanatçı akranları arasında seçkin bir konumda bulunduğu ve I. Şah Tahmasb’ın saray kütüphanesinde görev yaptığı vurgulanmaktadır. Aynı zamanda bir şair olan sanatkârın Hindistan’a gidişi hakkında küçük bir ayrıntıyı da paylaşan Sâdıkî, bu olayı Mevlâna Gazzâlî ile Mîr Seyyid Ali arasındaki dargınlıkla irtibatlandırmaktadır. Diğer bir ifadeyle, aralarında yaşanan küçük kırgınlık bu iki şairin birbirini hicvetmesi ve Mîr Seyyid Ali tarafından Gazzâlî’nin yüzüne benzeyen bir resmin çizilmesi sonucunda büyümüştür. Bunun üzerine Irak’ı terk edip Hindistan’a giden Mîr Seyyid Ali, Babürlü hükümdarı Celaleddin Ekber Şah’ın (ö. 1605) sarayında saygın bir konuma gelmiştir. Mîr Seyyid Ali ile Gazzâlî arasındaki probleme değinmeyen Kadı Kummî’nin, Gülistan-i Hüner adlı eserinde olayı farklı bir veçheden ele aldığı görülmektedir. Yazara göre Mîr Musavvir’i Hindistan’a davet eden Hümâyun Şah (ö. 1556) bu konuyu bizzat I. Tahmasb’a açmış, hatta karşılığında bin tümen para bile teklif etmiştir. Babasından daha iyi bir sanatkâr olan Mîr Seyyid Ali söz konusu teklife binaen Hindistan’a gitmiş, ardından ise Mîr Musavvir oğluna katılmıştır.

Gelibolulu Âli’nin Menâkıb-ı Hünerverân’ında Kemâleddin Behzâd’ın öğrencisi, Nakkaş Mîr Zeynelâbidîn’in ise hocası olarak tanıtılan Mîr Musavvir’in başta Tahmasb Şehnâmesi’ndeki tasvirleri olmak üzere günümüze ulaşan çalışmaları mevcuttur. Aynı şekilde nakkaş Mîr Seyyid Ali tarafından gerek Safevî gerekse de Babürlü sarayında üretilen bazı minyatürlerin, günümüzde farklı koleksiyonlarda muhafaza edildiği bilinmektedir. Mîr Seyyid Ali’nin I. Tahmasb Şehnâmesi’nin (1525-1535) tasvirlerini yapan sanatkârlar arasında bulunduğuna bakılırsa, onun sanat becerisi henüz gençken itibar görmüş olmalıdır. Nitekim 1539-1542 yıllarına tarihlenen bezemeli Hamse nüshasında (British Library, Or. MS.2265) kendisine nispet edilen tasvirleri yetkin bir sanatkâr olarak yaptığı düşünülür. Buna ilaveten, Babürlü sarayında Hamzanâme nüshasının hazırlanmasında etkin bir rol üstlendiği bilinen sanatkâra tek sayfa minyatür çalışmaları da atfedilmektedir.

Öne Çıkan Eserleri

• Hamse-i Nizamî (minyatür): (1539-1542) British Library Or. MS. 2265, http://www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx?ref=or_2265_fs001r#
• Hamzanâme (minyatür): Harvard Art Museums 1941.292, https://www.harvardartmuseums.org/art/165528
• Deve ve binicisi (minyatür): Harvard Art Museums Arthur M. Sackler Museum, The Stuart Cary Welch Collection, (c. 1535), 2011.526, https://www.harvardartmuseums.org/collections/object/217658