Kayseri

Kayseri kentinin adı, Yunanca "Kaysaria"dan geldiği düşünülmektedir. Cumhuriyet Devrinde mutasarrıflıkların vilâyet olması ile “Kaysarîye” isminden Kayseri’ye çevrilmiştir. II. Mehmed'ten itibaren Osmanlı sultanlarının resmî sıfatları arasında "Kayser-i Rum" unvanını da kullanmışlardır.

Dünyanın en eski şehirlerinden biri olan Kayseri, klasik çağlarda Kapadokya adı verilen bölgededir. Kızılırmak'ın güneyinde bulunan bu bölge, Tuz Gölü'nden Fırat nehrine kadar uzanmaktadır. Ayrıca ticaret güzergahı açısından oldukça önemli olan İpek Yolu buradan geçmektedir. Bu nedenle Kayseri her çağda ilgi çekmiş ve pek çok uygarlığın beşiği olmuştur.

Kayseri’nin MÖ 4000'li yıllara kadar uzanan yaklaşık 6000 yıllık bir tarihi vardır. Anadolu’da ilk siyasî birliği kuran Hititler, M.Ö. 2000 yıllarında Kayseri’ye 22 km uzaklıkta bulunan Kültepe (Kaniş) şehrini kurmuşlardır. Bu anlamda Kültepe, Kayseri ovasının en büyük şehri ve Anadolu’nun en büyük höyüklerinden biri halinde varlığını sürdürmektedir.

Kayseri yakınlarında bulunan “Kültepe” ve “Karahöyük”te M.Ö. 15. asra ait Asur ve Hitit kitabe ve sanat eserleri bulunmuştur. Babilliler'in de zaman zaman bu bölgeye nüfuzları uzamıştır. Frigya ve Lidyalılar ise bu bölgeye hâkim olamamışlardır. Asurlulardan sonra M.Ö. 6. asırda Persler bölgeyi istilâ etmişlerdir. M.Ö. 380 tarihlerinde Kayseri civarında Kapadokya Krallığı kurulmuştur. M.Ö. 4. asır sonlarında İskender’e, İskender’in ölümünden sonra ise Selevkos (Asya) İmparatorluğuna tabi olmuştur. M.Ö. 1. asırda Roma İmparatorluğu Birliği’ne katılmıştır. M.S. 17’de birlik dağılınca Roma İmparatorluğunun vilâyeti hâline gelmiştir. Hıristiyanlık yayılırken Kayseri bu dinin en büyük merkezlerinden biri haline gelmiştir. M.S. 6. asırda İmparator Justinianus, Kayseri’yi surlarla çevirmiş ve bazı imar faaliyetlerinde bulunmuştur.

Emevîler zamanında İslam orduları Kayseri’yi dört defa fethetmelerine rağmen bölge yeniden Bizans’ın eline geçmiştir. Türkler Malazgirt Zaferi'nden birkaç yıl önce ancak Kayseri'yi ele geçirmişlerdir. Birinci Süleyman Şah, Kayseri’yi Selçuklu sınırları içine almış ve burası Konya’dan sonra Selçuklu Devletinin ikinci büyük şehri haline gelmiştir. Muhtelif Türk devlet veya beyliklerinin hâkimiyetinde olan Kayseri, 1071’den bu yana Türk egemenliğinde kalmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde, önce Karaman, sonra Ankara eyaletine bağlı sancak, daha sonra da Cumhuriyet’in kuruluşu ile birlikte vilayet merkezi olmuştur (İpşirli 96).

Kayseri günümüzde Türkiye'nin en kalabalık şehirleri arasında yer almaktadır. Ankara ve Konya'dan sonra İç Anadolu'nun üçüncü büyük kenti ve sanayi merkezidir. Kuzey ve kuzeybatıda Yozgat, kuzey ve kuzeydoğuda Sivas, doğuda Kahramanmaraş, güneyde Adana, güneybatıda Niğde, batıda ise Nevşehir illeriyle çevrilidir.

Bugün Kayseri’deki tarihî eserlerin çoğunun Selçuklu devrinden kaldığı görülmektedir Bunun yanında Kayseri özellikle türbe ve kümbet gibi mimari yapılarca zengin bir ildir. Kısaca günümüze ulaşanları sıralamak gerekirse, Tomarza’daki Gülbaba Türbesi; Talas’taki Esma Hanım Türbesi; Pınarbaşı’ndaki Melikgazi Türbesi; Develi İlçesindeki Şeyh Ümmi, Ebce Sultan, Hızır İlyas, Dev Ali, Seyyid Şerif Türbeleri; Bünyan’daki Seyid Halil ve Abdurrahman Gazi Türbeleri; Kocasinan Belediyesi’ne bağlı Şeyh Seyfullah, Beş Parmak, Ulu Hatun, Şeyh Tennuri Türbeleri ve Anonim, Hacip ve Hasbek Kadı Kümbetleri; Melikgazi Belediyesi’ne bağlı Şeyh Tacettin, Melik Mehmet Gazi, Mehmet Zengi, Seyyid Burhanettin Hüseyin, Gevher Sultan, Kutluğ Hatun, Dört Ayaklı, Emir Ali, Suya Kanmış Hatun, Emir Erdoğmuş Türbeleri ve Han, Cafer Ali, Çifte, Döner, Sırçalı ve Alaca Kümbetleri şeklinde sıralanabilir.