Ebû Ubeyd el-Cüzcânî

Hayatı

Hayatı hakkında çok detaylı bilgilere sahip değiliz. X. yüzyılın sonu ile XI. yüzyılın ilk yarısında yaşadığı tahmin edilmektedir. İbn Sînâ’nın öğrencileri arasında yer almış, astronomi ve matematik bilgini olarak tanınmıştır. Cüzcânî’nin İslâm felsefesi ve düşüncesi bağlamındaki en büyük katkısı, İbn Sînâ'nın otobiyografisini tamamlamış olmasıdır. Kıftî, İbn Ebî Usaybia, Beyhakî ve Şehrezûrî gibi biyografi yazarları, İbn Sînâ’nın hayatı hakkındaki bilgilerde Cuzcânî'den faydalandıklarını belirtmektedirler. Ayrıca İbn Sînâ’nın eserlerine yönelik şerhler yazdığı da kaynaklarda zikredilmektedir. Astronomiyle ilgili eserlerinde Batlamyus astronomisinin sorunlarıyla ilgilenen Cüzcânî, çözüm arayışları ile İslâm bilim tarihi açısından da önemli bir yere sahiptir.

Öne Çıkan Eserleri

• Siretu Şeyh er-Reis: nşr. Macit Fahri, Kitabü’n-Necât fi’l-Mantık ve’l-Hikmeti’t-Tabiiyye ve’l-İlahiyye içinde, Dâru’l-Afaki’l-Cedide, Beyrut 1985, s. 23-34; çev. L. E. Goodman, Avicenna, London-New York, 1992.
• Kitâbü Keyfiyyeti’l-Eflâk.
• Hilâsu Terkibi’l-Eflâk (Fergânî’nin Kitâbü’l-Cevâmi adlı eserine yazılmış şerhtir).