Seyfeddîn el-Ebherî (ö. 800/1398), Hâşiye ale'l-İşârât

İbn Sînâ’nın (ö. 429/1037) el-İşârât ve't-Tenbîhât adlı felsefi eseri üzerine Nasîrüddîn et-Tûsî (ö. 672/1274) tarafından yazılan Halli müşkilâti'l-İşârât/Şerhu'l-İşârât adlı eserin haşiyesidir. 17. yüzyıl Osmanlı alimi Veliyyüddin Carullah Efendi'ye göre eser Tûsî'nin şerhinin haşiyesi olmakla birlikte ayrıca Kutbüddîn er-Râzî'nin Muhâkemât adlı İşârât şerhinin de "muhtasar"ıdır. Dolayısıyla buradan hareketle eseri "Muhtasaru'l-Muhâkemât" olarak da adlandırmak mümkündür.

Hicrî 1100 tarihlerinden itibaren  Mekke'de (Hicâz) bulunduğu sırada burada el-İşârât literatürü metinleri üzerine özel okumalar ve çalışmalar yapan Carullah Efendi h. 1103 tarihinde Harem-i Şerift'te iken bu eserin kopyasını sipariş (istiktâb) verdiğini belirtir. Kopyanın tamamlanmasından sonra bu nüshayı detaylıca okuyan Carullah Efendi esere derkenar notları şekline ta'likler düşmüştür.

İbrahim Halil Ayten